การรักษาระบบนิเวศมีความสำคัญต่อความยั่งยืนของสิ่งแวดล้อมและคุณภาพชีวิตของมนุษย์ ระบบนิเวศที่สมดุลไม่เพียงสนับสนุนการเจริญเติบโตของพืชและสัตว์ แต่ยังให้บริการทางธรรมชาติต่างๆ เช่น การกักเก็บคาร์บอน หากเราไม่ใส่ใจในการอนุรักษ์ ระบบนิเวศจะเสื่อมโทรมและส่งผลกระทบต่อชีวิตเรา
การสร้างความตระหนักในเรื่องนี้จึงจำเป็น โดยเฉพาะการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ที่ช่วยให้ผู้คนเข้าใจความเชื่อมโยงระหว่างชีวิตประจำวันและสิ่งแวดล้อม เช่น กิจกรรมเชิงปฏิบัติในธรรมชาติ ซึ่งสร้างแรงบันดาลใจให้คนรุ่นใหม่มีส่วนร่วมในการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมและดูแลระบบนิเวศอย่างจริงจัง
The Forest Restoration Research Unit (FORRU-CMU)
หน่วยวิจัยการฟื้นฟูป่า คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ก่อตั้งขึ้นมาเมื่อ พ.ศ. 2537 เป็นหน่วยงานที่รวบรวมนักวิจัยของภาควิชาชีววิทยา คณะวิทยาศาสตร์ โดยมีภารกิจในการศึกษา ค้นคว้า วิจัย ในการฟื้นฟูและรักษาระบบนิเวศและสิ่งแวดล้อมของป่าเขตร้อน และการกักเก็บคาร์บอนเพื่อให้ธรรมขาติดำเนินต่อไปได้ ทั้งในประเทศไทยและประเทศใกล้เคียง ร่วมกับหน่วยงานภายนอกต่างๆ
กิจกรรมสำหรับนักเรียน
หน่วยวิจัยการฟื้นฟูป่าได้จัดกิจกรรมด้านการอนุรักษ์ธรรมชาติเพื่อเปิดโอกาสให้นักเรียนที่สนใจได้เข้ามาศึกษาและเรียนรู้เกี่ยวกับการอนุรักษ์ทั้งในและนอกห้องเรียน โดยมีบริการทางการศึกษาสำหรับโรงเรียนรัฐและเอกชนในเชียงใหม่ ซึ่งสามารถจัดกิจกรรมได้ทั้งที่โรงเรียนของนักเรียนเองและในสถานที่ต่าง ๆ เช่น เรือนเพาะชำดอยสุเทพและเรือนเพาะชำบ้านแม่สาใหม่
กิจกรรมที่จัดมีความหลากหลาย เริ่มตั้งแต่การเรียนรู้แบบกลุ่มเชิงโต้ตอบเกี่ยวกับหลักการฟื้นฟูในห้องเรียน ไปจนถึงการฝึกปฏิบัติจริงในเรือนเพาะชำ ซึ่งนักเรียนจะได้เรียนรู้เกี่ยวกับแหล่งการกระจายเมล็ดและขั้นตอนการเพาะเมล็ด รวมถึงการดูแลกล้าไม้หลังปลูก นอกจากนี้ยังมีการสำรวจเส้นทางธรรมชาติใกล้กับเรือนเพาะชำดอยสุเทพ ที่จะช่วยให้นักเรียนเข้าใจถึงการฟื้นตัวตามธรรมชาติของป่าและความสำคัญของความหลากหลายทางชีวภาพ โดยการเรียนรู้ผ่านกิจกรรมเหล่านี้ นักเรียนจะได้รับความรู้และประสบการณ์ตรงที่สร้างแรงบันดาลใจในการอนุรักษ์ธรรมชาติ และเป็นการส่งเสริมให้คนรุ่นใหม่ตระหนักถึงความสำคัญของสิ่งแวดล้อมและการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติในอนาคต
นอกจากนี้ ทาง FORRU ยังมีเอกสารประกอบการสอนสำหรับคุณครู เพื่อนำไปสอนนักเรียนหรือผู้ที่สนใจเกี่ยวกับธรรมชาติและระบบนิเวศ โดยเอกสารสามารถดาวน์โหลดได้ฟรีในเว็บไซต์ของ FORRU
Doi Suthep Nature Center (DSNC)
ศูนย์ธรรมชาติวิทยาดอยสุเทพเฉลิมพระเกียรติฯ คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ เป็นศูนย์จัดแสดงเรื่องราวเกี่ยวกับดอยสุเทพทั้งในด้านธรรมชาติวิทยา นิเวศวิทยา ประวัติศาสตร์ วัฒนธรรม และชุมชน สำหรับนักท่องเที่ยว ประชาชนทั่วไป นักวิจัย นักศึกษา ก่อนที่จะเดินทางไปท่องเที่ยวบนดอยสุเทพ อันเป็นประตูสำคัญต่อการท่องเที่ยวอย่างมีคุณภาพและมีจิตสำนึก และเป็นศูนย์ประสานงานและความร่วมมือระหว่างนักวิชาการ และหน่วยงานต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องกับการท่องเที่ยวและการอนุรักษ์ดอยสุเทพ เป็นแหล่งรวบรวมความรู้ และการเผยแพร่ข้อมูลทางด้านวิชาการเกี่ยวกับดอยสุเทพ
หลักสูตร ดอยสุเทพวิทยา (Doi Suthep Classroom) ในระบบ CMU Lifelong Education
หลักสูตร “ดอยสุเทพวิทยา” เป็นหลักสูตรออนไลน์ในระบบ CMU Lifelong Education ที่เปิดโอกาสให้ผู้เรียนทุกกลุ่มได้สำรวจและเรียนรู้เกี่ยวกับดอยสุเทพในมิติต่าง ๆ โดยครอบคลุมมิติสิ่งแวดล้อมที่เน้นการศึกษาลักษณะทางกายภาพและระบบนิเวศ รวมถึงความเป็นมาของอุทยานแห่งชาติดอยสุเทพ-ปุย มิติประวัติศาสตร์ที่สำรวจประวัติศาสตร์และสถาปัตยกรรมพื้นถิ่น มิติวัฒนธรรมที่พาผู้เรียนเข้าสู่การเข้าใจวิถีชีวิตและชาติพันธุ์สัมพันธ์ รวมถึงวัฒนธรรมของชาวม้ง และมิติสังคมที่มุ่งเน้นการจัดการทรัพยากรธรรมชาติและปัญหาที่เกิดขึ้นในพื้นที่ นอกจากนี้ หลักสูตรยังมีวัตถุประสงค์เพื่อเสริมสร้างความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับพื้นที่ดอยสุเทพและตระหนักถึงความสำคัญของการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ ซึ่งเหมาะสำหรับผู้ที่มีความสนใจโดยไม่จำกัดวุฒิการศึกษา และเข้าไปเรียนรู้ได้ฟรี ไม่มีค่าใช้จ่าย
หน่วยงานทั้งสองนี้ มีบทบาทสำคัญในการสร้างความตระหนักด้านระบบนิเวศ โดยมุ่งเน้นการให้ความรู้และเสริมสร้างจิตสำนึกเกี่ยวกับการอนุรักษ์ธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมให้กับนักเรียนและประชาชนทั่วไป ผ่านการจัดกิจกรรมการศึกษาและการฝึกปฏิบัติที่มุ่งสอนให้ผู้เรียนเข้าใจถึงความสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์กับธรรมชาติ การเรียนรู้เกี่ยวกับระบบนิเวศที่ดีไม่เพียงแต่ช่วยให้ผู้คนตระหนักถึงคุณค่าและความสำคัญของการรักษาทรัพยากรธรรมชาติ แต่ยังส่งเสริมการใช้ประโยชน์อย่างยั่งยืนในอนาคต การสร้างความตระหนักนี้มีความสำคัญในการฟื้นฟูและอนุรักษ์ระบบนิเวศ ซึ่งจะส่งผลต่อคุณภาพชีวิตและสุขภาพของชุมชน การเสริมสร้างความรับผิดชอบต่อสิ่งแวดล้อมในสังคมจึงเป็นอีกหนึ่งเป้าหมายหลักที่จะนำไปสู่การพัฒนาที่ยั่งยืนในระยะยาว
SDGs 15 : Life on Land ปกป้อง ฟื้นฟู และสนับสนุนการใช้ระบบนิเวศบนบกอย่างยั่งยืน และการจัดการป่าไม้อย่างยั่งยืน
Source:
FORRU CMU
FORRU Education Materials
FORRU Schools Program
Doi Suthep Nature Center (DSNC)
หลักสูตร ดอยสุเทพวิทยา (Doi Suthep Classroom)
ดอยสุเทพวิทยา ห้องเรียนใกล้ตัวของชาวเชียงใหม่ สู่ความยั่งยืนของทรัพยากรและชุมชน (NG Thai)